احتمالاً در میان اصطلاحات مربوط به طلا سازی و جواهرسازی با مخراج کاری روبرو شدهاید. مخراج کاری که با نام مرصع کاری نیز شناخته میشود روشی است که ظریفترین مرحله در طراحی و ساخت زیورآلات است که در انجام آن جز هنر و مهارت گوهر نشان هیچ عامل دیگری دخالت ندارد.
ساخت زیور آلات از سنگ های قیمتی و فلزات گرانبها ترکیبی هنرمندانه از دست سازه های بشری است.شاید این سؤال برای شما پیش امده باشد که سنگ های قیمتی و نگین ها چگونه بر روی جواهرات نصب میشوند؟ قبل از پاسخ به این سؤال با ما همراه باشید تا اطلاعاتی جامع در رابطه با مخراج کاری را در اختیارتان قرار دهیم.
مخراج کاری چیست؟
مخراج کاری طلا، یکی از ظریفترین و هنرمندانهترین بخشهای جواهرسازی است که نیاز به دقت و تمرکز بالایی دارد. در این فرآیند، سنگهای قیمتی به دقت بر روی پایههای طراحی شده از فلزات گرانبها مانند طلا و نقره نصب میشوند. این کار تنها با مهارت و هنر دست مخراجکار انجام شده و ابزارهای ماشینی نمیتوانند جایگزین آن شوند.
در مخراج کاری، سنگهای ارزشمند به شکلی هنرمندانه درون فلز قرار میگیرند، بدون استفاده از چسب یا مواد شیمیایی. حال که دانستید مخراج کاری طلا چیست؟، باید به مزایای این روش بپردازیم. این روش، علاوه بر افزایش زیبایی و دوام جواهر، باعث میشود که سنگها به خوبی در جای خود ثابت شوند و درخشش بیشتری داشته باشند.
روشهای مختلفی برای مخراج کاری طلا وجود دارد که هرکدام متناسب با نوع سنگ و طرح جواهر به کار میروند. از جمله این روشها میتوان به قلمخور، چنگی و کاسهای اشاره کرد که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند. برای مثال، روش چنگی بیشتر برای سنگهای درشت استفاده میشود، در حالی که روش قلمخور برای سنگهای ریز کاربرد دارد.
مخراج کاری نه تنها زیبایی جواهر را دوچندان میکند، بلکه باعث میشود سنگهای قیمتی به شکلی ایمن و با ثبات در جواهر جای بگیرند. این هنر دقیق و تخصصی، جواهرات را به یک اثر هنری بینظیر تبدیل میکند که برای همیشه ماندگار است.
درباره مخراج کاری بیشتر بدانید:
مرحله نهایی و حساس ترین بخش در طراحی جواهرات مرصع کاری است.در پروسه ساخت جواهرات لازم است تا سنگ های قیمتی بر روی فلزات گران بها متصل شود. اتصال جواهر و فلز با چسب یا موادی شبیه به آن نیست بلکه هنرمند جواهر ساز، گوهر ارزشمند را درون فلز کمیاب قرار می دهد. در واقع قرار دادن سنگ در پایه مخصوص طراحی شده را مخراج کاری میگویند.
البته مرصع کاری صرفا به صنعت طلا و جواهر محدود نمیشود و ممکن است روی اشیاء تزئینی و قیمتی یا ظروف عتیقه هم انجام شود. به طور کلی باید بدانید که هر نوع فعالیت برای نشاندن جواهر روی فلز قیمتی میخواهد را مرصع کاری میگویند. معادل فارسی این عبارت هم «گوهرنشانی» است؛ یعنی نشاندن گوهر روی فلز.
همچنین خوب است بدانید که گوهرنشانی تنها بخشی از طراحی و ساخت طلا و جواهر است که فقط و فقط توسط نیروی انسان انجام میشود. یعنی با اینکه تکنولوژی پیشرفت بسیار زیادی داشته و دستگاههای متنوعی برای بخشهای مختلف طلاسازی ساخته و عرضه شده، اما هیچ دستگاهی قادر به انجام گوهرنشانی نیست.
حتی در پروسهی انبوهسازی مصنوعات طلا در کارخانههای طلاسازی،همچنان از نیروی انسانی برای گوهرنشانی استفاده میشود. نصب سنگ قیمتی کاری نیست که ابزارهای خودکار توان انجام آن را داشته باشند. به همین خاطر است که مخراجکاری را یکی از کلیدیترین و اساسیترین مشاغل موجود در صنعت طلا و جواهر میدانند.
انواع روشهای مخراج کاری طلا و جواهرات
مخراج کاری طلا یکی از مراحل حیاتی در طراحی و ساخت جواهرات است که تأثیر زیادی بر زیبایی و استحکام سنگهای قیمتی دارد. انتخاب روش مناسب برای نشاندن سنگها، بسته به طراحی جواهر و نوع سنگ، بسیار اهمیت دارد. هر روش مخراج کاری دارای ویژگیها و کاربردهای خاصی است که میتواند جلوهای متفاوت به جواهرات ببخشد. در ادامه به معرفی انواع روشهای مخراج کاری جواهرات پرداخته میشود تا با این هنر بیشتر آشنا شوید.
قلمخور
این روش بیشتر برای نشاندن سنگهای ریز استفاده میشود. در روش قلمخور، ابتدا سطح فلز سوراخ میشود و سنگ درون آن قرار میگیرد، سپس با ابزارهای مخصوص، سنگ محکم در جای خود تثبیت میشود.
چنگی
یکی از رایجترین روشهای مخراج کاری، چنگی است. در این روش، چنگکهایی از جنس فلز، سنگ را در جای خود نگه میدارند. این روش برای سنگهای درشت مثل الماس سولیتر استفاده میشود و زیبایی خاصی به جواهرات میبخشد.
کاسهای
در این روش، سنگها بهگونهای درون فلز قرار میگیرند که هیچ اثری از ابزارهای نصب دیده نمیشود. این روش مخراج کاری برای جواهراتی که نیاز به سطحی صاف دارند، بسیار مناسب است.
ریلی
این روش برای سنگهایی که در یک ردیف قرار میگیرند، مانند حلقهها و دستبندها استفاده میشود. مخراجکار با ایجاد شیارهای موازی، سنگها را درون ریل قرار داده و ثابت میکند.
دیوارهای
در این روش، دیوارههای فلزی اطراف سنگ را احاطه میکنند و از هر طرف سنگ را در جای خود محکم نگه میدارند. این روش برای سنگهای بزرگ و گرانبها بهکار میرود.
اگر با انواع روشهای مخراج کاری طلا و جواهرات آشنایی داشته باشید، به راحتی میتوانید تشخیص طلای اصل از بدل را انجام دهید. این موضوع باعث میشود بتوانید از سرمایه خود، به بهترین نحو مراقبت کرده و در جایی صحیح سرمایهگذاری کنید.
روش های گوهرنشانی سنگ های ریز:
- قلم خور:از روش قلم خور برای نشاندن سنگ ها ریز بر روی طلا استفاده می کنند.این مراحل شامل سوراخ کردن، قلم زدن، ایجاد گوارسه و نشاندن سنگ می باشد.
- چنگی:در این روش از چنگ برای سوار کردن سنگ استفاده می کنند مثال بارز این روش انگشتر های سولیتر هستند
- کاسه ای:روش کاسه ای روشی است که در آن جواهر ساز به گونه ای سنگ را نصب می کند که آثاری از نصب آن باقی نمی ماند.
- ریلی:در روش ریلی مخراج کار با استفاده از ابزار های مخصوص در بین دو دیوار فلزی، دو شیار قرینه ایجاد می کند و سپس سنگ را در داخل ریل جایگذاری می کند.
روش های گوهرنشانی سنگ های درشت:
- چنگی:برای مشاهده انگشتر سولیتری که به صورت چنگی گوهرنشانی شده کلیک کنید
- صورت دیواره ای:این روش یکی از محافظت شده ترین و قدیمیترین روشها است که در آن از سنگهای درشت استفاده میشود که به صورت تکی مخراجکاری میشوند. روش کار این نوع مخراجکاری به این صورت است که مخراجکار با استفاده از دیواری که دور سنگ را پوشانده است، آن را مهار میکند.
کاربرد مخراج کاری طلا
مخراج کاری طلا یکی از هنرهای ظریف و تخصصی در صنعت جواهرسازی است که نقش اساسی در زیبایی و استحکام جواهرات دارد؛ بنابراین هنگام خرید طلا حتما این مورد را مدنظر قرار دهید. در این فرآیند، سنگهای قیمتی به دقت و مهارت بر روی فلزات گرانبها مانند طلا نصب میشوند. اما کاربرد مخراج کاری تنها به زیبایی جواهرات محدود نمیشود؛ بلکه از این هنر برای حفاظت از سنگهای قیمتی و افزایش دوام آنها نیز استفاده میشود. در ادامه به برخی از کاربردهای مخراج کاری طلا و اهمیت آن در صنعت جواهرسازی میپردازیم.
حفاظت از سنگهای قیمتی
مخراج کاری باعث میشود سنگهای قیمتی به شکلی ایمن در جای خود قرار گیرند و از آسیبها و خطوخشها در طول زمان محافظت شوند.
افزایش زیبایی جواهرات
با استفاده از مخراج کاری، سنگها بهگونهای نصب میشوند که بیشترین جلوه و درخشش را داشته باشند. درخشش سنگهای قیمتی زمانی به اوج خود میرسد که به درستی و با دقت نصب شده باشند.
ایجاد طرحهای منحصر به فرد
انواع مخراج کاری امکان طراحیهای متنوع و خاص را به جواهرسازان میدهد. از روشهای مختلف مخراج کاری مانند چنگی، ریلی و کاسهای میتوان برای ایجاد جلوههای متفاوت در جواهرات استفاده کرد.
افزایش ارزش جواهرات
مخراج کاری نه تنها باعث افزایش زیبایی، بلکه باعث افزایش ارزش مادی جواهرات نیز میشود. سنگهای گرانبها اگر به درستی نصب نشوند، ارزش واقعی خود را نشان نمیدهند.
دوام و ماندگاری بیشتر جواهرات
نصب دقیق و محکم سنگها با استفاده از انواع مخراج کاری، از جابجایی و افتادن سنگها جلوگیری میکند و دوام جواهر را افزایش میدهد.
ابزار های مورد نیاز یک مخراج کار
یک مخراج کار در ابتدا باید با تمامی ابزار هایی که در این صنعت مورد استفاده قرار می گیرد، آشنا باشد. از ابزار های کاربردی در مخراج کاری می توان به ابزار های زیر اشاره کرد.
- قلم ریش
- پنس
- ماردلا
- قلم های مخراج کاری
- ذره بین
- گیره پیچ
- لاک
- دسته قلم
- باسمه
- فیسقول
- سنگ جلا
- سنگ سو
- انگلا
- چابله
- مشته
- گوارسه
- موم چوب
- انواع مته
انواع پایه ها در مخراج کاری:
- پایه چنگه ای:وظیفه پایه نگهدارنده حفظ نگین است بنابراین همه طرح های پایه باید بتوانند نگین جواهر را به خوبی نگهدارند. پایه چنگه ای برای انواع جواهرات تک نگین مناسب تر است. در این طرح، تمرکز روی جواهر است و فلز قیمتی در حاشیه قرار دارد.
- پایه کانالی:در عملیات مخراجکاری با توجه به نوع پایه نگهدارنده، نصب نگین انجام می شود. پایه کانالی برای جواهرات با تراش گرد، مناسب تر است زیرا لبه های کار به هیچ وجه در معرض آسیب و ساییدگی قرار ندارد. به خصوص در جواهرات گرانبها نظیر الماس، محافظت کامل نگین ضروری است.
- پایه بالرین:شیوه کار به این صورت است که سنگ های مخروطی شکل به دور یک مرکز فرضی چیده می شوند. این طراحی دارای فرمی مخروطی شکل و شبیه به دامن بالررین هاست. انتخاب شیوه مخراجکاری بستگی به طرح و سفارش دارد
ممنونم اقای شبانکار،خیلی مفید و کار آمد بود.
خواهش میکنم
سلام، عاشق مخراجکاری هستم. در واقع عاشق گوهرسنگ ها هستم…، واسه همین رفتم گوهرتراشی رو یاد گرفتم. دستگاه هم تهیه کردم. اما الان فهمیدم بیشتر از اون عاشق مخراجکاری (گوهرنشانی) هستم.
سلام،مخراج کاری یکی از ظریف ترین هنر ها هستش،موق باشید.
من تاحالا نمیدونستم که مخراج کاری فقط به وسیله نیروی انسانی انجام میشه. ممنون که اطلاعات عمومی مارو میبرید بالا
خواهش میکنم خانم محسنی.
خیلی عالیه که در مورد ابزار های مورد نیاز هم صحبت کردید.
خواهش میکنم محسن جان.
مرصع کاری همون مخراج کاری هستش؟
بله آقا یوسف،مخراج کاری به اسم های گوهر نشانی و مرصع کاری هم شناخته میشه
جناب شبانکار واقعا ممنونم ازتون بابت این اطلاعات فوقالعاده.
سپاس گدارم
عالیی بود، ممنون که این اطلاعات مفید رو برامون جمع آوری میکنید.
خواهش میکنم سحر خانم
مطالب بسیار مفیدی در مورد مخراج کاری بود ممنونم.
خواهش میکنم
خیلی ممنون، من تازه در حال یادگیری مخراج کاری هستم،متشکرم که این مقاله مفید رو نوشتید.
خواهش میکنم، انجام وظیفه هست.
عاشق گوهرنشانی (مخراجکاری) هستم. در اولین فرصت میرم دنبال آموزش و یادگیریش، مطمئنم کاری هست که توش موفق و کامیاب خواهم بود.
امید وارم توی این مسیر موفق باشید و به خواسته هاتون برسید
عالیه،ممنون از توضیحات خوبتون.
خیلی مختصر و مفید در مورد مخراج کاری و اینکه مخراج کاری چیه توضیح دادید.
انجام وظیفه هستش.
عالییییی بود.
نظر لطفتونه.
مخراج کاری شغل مورد علاقه من هستش.
شغل خیلی ظریف و حساسیه
خیلی عالی بود به شخصه اطلاعات خوبی گرفتن از این وبلاگ.
وبلاگ هاتون عالیه.
نظر لطفتونه عسل خانم.
ممنون از اطلاعات خوبی که میدید به ما.
کارتون حرف نداره
ممنون از نظر ارزشمند شما
عالیی هستید
ممنون از شما اقای شبانکار بابت اطلاعات خوبتون د رمورد مخراج کاری.
خواهش میکنم نظر لطفتونه.
اطلاعات مفید و جامعی در مورد مخراج کاری بود.
بی نظیر بود ممنونم ازتون.
سلام، شما کلاس های مخراج کاری هم برگزار میکنید؟
سلام دوست عزیز، خیر کلاس های مخراج کاری برگزار نمیکنیم
ممنون که اینقدر با حوصله و مفید این مقاله رو اماده کردید.ممنونم ازتون
خواهش میکنم.
ممنون از اطلاعات خوبی که در مورد مخراج کاری در اختیارم گذاشتید.
خواهش میکنم خانم حسینی
تشکر خیلی عالی
آدم واقعا لذت میبره از خوندن مطالبتون
لطف دارین شما آقای دانشی زنده باشین
من چندبار ازتون خرید کردم واقعا کاراتون از کیفیت بالایی برخوردارن و اینن مقاله هاتون خیلی خوبن
خیلی ممنون خانم سدیقی عزیز لطف دارید شما
به غیر از کاراتون که واقعا زیبا و عالین مقالهاتون هم خیلی مفیدن
خیلی ممنون دوست عزیز لطف دارین
عالیه همیشه موفق باشید
ممنونم از شما دوست عزیز
خیلی خوبه که این اطلاعات رو برای کاربرانتون به اشتراک میزارین
خواهش میکنم انجام وظیفه است
چقد مطالبتون مفید و خوبن
ممنون از شما
اگه میشه از این مطالب مفید بیشتر بزارین.ممنونم
چشم, حتما. ممنون که مارو دنبال میکنید
چقد خوبه مقاله هاتون آدم واقعا لذت میبره
ممنون از شما خانم گیلانی