میلاد شبانکار 
مخراج کاری چیست؟
احتمالاً در میان اصطلاحات مربوط به طلا سازی و جواهرسازی با مخراج کاری روبرو شده‌اید. مخراج کاری که با نام مرصع کاری نیز شناخته میشود روشی است که ظریف‌ترین مرحله در طراحی و ساخت زیورآلات است که در انجام آن جز هنر و مهارت گوهر نشان هیچ عامل دیگری دخالت ندارد.
ساخت زیور آلات از سنگ های قیمتی و فلزات گرانبها ترکیبی هنرمندانه از دست سازه های بشری است.شاید این سوال برای شما پیش امده باشد که سنگ های قیمتی و نگین ها چگونه بر روی جواهرات نصب میشوند؟ قبل از پاسخ به این سوال با ما همراه باشید تا اطلاعاتی جامع در رابطه با مخراج کاری را در اختیارتان قرار دهیم.
درباره مخراج کاری بیشتر بدانید:
مرحله نهایی و حساس ترین بخش در طراحی جواهرات مرصع کاری است.در پروسه ساخت جواهرات لازم است تا سنگ های قیمتی بر روی فلزات گران بها متصل شود. اتصال جواهر و فلز با چسب یا موادی شبیه به آن نیست بلکه هنرمند جواهر ساز، گوهر ارزشمند را درون فلز کمیاب قرار می دهد. در واقع قرار دادن سنگ در پایه مخصوص طراحی شده را مخراج کاری میگویند.
البته مرصع کاری صرفا به صنعت طلا و جواهر محدود نمی‌شود و ممکن است روی اشیاء تزئینی و قیمتی یا ظروف عتیقه هم انجام شود. به طور کلی باید بدانید که هر نوع فعالیت برای نشاندن جواهر روی فلز قیمتی می‌خواهد را مرصع کاری میگویند. معادل فارسی این عبارت هم «گوهرنشانی» است؛ یعنی نشاندن گوهر روی فلز.
همچنین خوب است بدانید که گوهرنشانی تنها بخشی از طراحی و ساخت طلا و جواهر است که فقط و فقط توسط نیروی انسان انجام میشود. یعنی با اینکه تکنولوژی پیشرفت بسیار زیادی داشته و دستگاه‌های متنوعی برای بخش‌های مختلف طلاسازی ساخته و عرضه شده، اما هیچ دستگاهی قادر به انجام گوهرنشانی نیست.
حتی در پروسه‌ی انبوه‌سازی مصنوعات طلا در کارخانه‌های طلاسازی،همچنان از نیروی انسانی برای گوهرنشانی استفاده میشود. نصب سنگ قیمتی کاری نیست که ابزارهای خودکار توان انجام آن را داشته باشند. به همین خاطر است که مخراجکاری را یکی از کلیدی‌ترین و اساسی‌ترین مشاغل موجود در صنعت طلا و جواهر می‌دانند.
روش های گوهرنشانی سنگ های ریز:
- قلم خور:از روش قلم خور برای نشاندن سنگ ها ریز بر روی طلا استفاده می کنند.این مراحل شامل سوراخ کردن، قلم زدن، ایجاد گوارسه و نشاندن سنگ می باشد.
- چنگی:در این روش از چنگ برای سوار کردن سنگ استفاده می کنند مثال بارز این روش انگشتر های سولیتر هستند
- کاسه ای:روش کاسه ای روشی است که در آن جواهر ساز به گونه ای سنگ را نصب می کند که آثاری از نصب آن باقی نمی ماند.
- ریلی:در روش ریلی مخراج کار با استفاده از ابزار های مخصوص در بین دو دیوار فلزی، دو شیار قرینه ایجاد می کند و سپس سنگ را در داخل ریل جایگذاری می کند.
روش های گوهرنشانی سنگ های درشت:
- چنگی:برای مشاهده انگشتر سولیتری که به صورت چنگی گوهرنشانی شده کلیک کنید
- صورت دیواره ای:این روش یکی از محافظت شده ترین و قدیمی‌ترین روش‌ها است که در آن از سنگ‌های درشت استفاده میشود که به صورت تکی مخراجکاری میشوند. روش کار این نوع مخراجکاری به این صورت است که مخراج‌کار با استفاده از دیواری که دور سنگ را پوشانده است، آن را مهار می‌کند.
ابزار های مورد نیاز یک مخراج کار:
یک مخراج کار در ابتدا باید با تمامی ابزار هایی که در این صنعت مورد استفاده قرار می گیرد، آشنا باشد. از ابزار های کاربردی در مخراج کاری می توان به ابزار های زیر اشاره کرد.
- قلم ریش
- پنس
- ماردلا
- قلم های مخراج کاری
- ذره بین
- گیره پیچ
- لاک
- دسته قلم
- باسمه
- فیسقول
- سنگ جلا
- سنگ سو
- انگلا
- چابله
- مشته
- گوارسه
- موم چوب
- انواع مته
انواع پایه ها در مخراج کاری:
- پایه چنگه ای:وظیفه پایه نگهدارنده حفظ نگین است بنابراین همه طرح های پایه باید بتوانند نگین جواهر را به خوبی نگهدارند. پایه چنگه ای برای انواع جواهرات تک نگین مناسب تر است. در این طرح، تمرکز روی جواهر است و فلز قیمتی در حاشیه قرار دارد.
- پایه کانالی:در عملیات مخراجکاری با توجه به نوع پایه نگهدارنده، نصب نگین انجام می شود. پایه کانالی برای جواهرات با تراش گرد، مناسب تر است زیرا لبه های کار به هیچ وجه در معرض آسیب و ساییدگی قرار ندارد. به خصوص در جواهرات گرانبها نظیر الماس، محافظت کامل نگین ضروری است.
- پایه بالرین:شیوه کار به این صورت است که سنگ های مخروطی شکل به دور یک مرکز فرضی چیده می شوند. این طراحی دارای فرمی مخروطی شکل و شبیه به دامن بالررین هاست. انتخاب شیوه مخراجکاری بستگی به طرح و سفارش دارد.
ممنونم اقای شبانکار،خیلی مفید و کار آمد بود.
خواهش میکنم
سلام، عاشق مخراجکاری هستم. در واقع عاشق گوهرسنگ ها هستم…، واسه همین رفتم گوهرتراشی رو یاد گرفتم. دستگاه هم تهیه کردم. اما الان فهمیدم بیشتر از اون عاشق مخراجکاری (گوهرنشانی) هستم.
سلام،مخراج کاری یکی از ظریف ترین هنر ها هستش،موق باشید.
من تاحالا نمیدونستم که مخراج کاری فقط به وسیله نیروی انسانی انجام میشه. ممنون که اطلاعات عمومی مارو میبرید بالا
خواهش میکنم خانم محسنی.
خیلی عالیه که در مورد ابزار های مورد نیاز هم صحبت کردید.
خواهش میکنم محسن جان.
مرصع کاری همون مخراج کاری هستش؟
بله آقا یوسف،مخراج کاری به اسم های گوهر نشانی و مرصع کاری هم شناخته میشه
جناب شبانکار واقعا ممنونم ازتون بابت این اطلاعات فوق‌العاده.
سپاس گدارم
عالیی بود، ممنون که این اطلاعات مفید رو برامون جمع آوری میکنید.
خواهش میکنم سحر خانم
مطالب بسیار مفیدی در مورد مخراج کاری بود ممنونم.
خواهش میکنم
خیلی ممنون، من تازه در حال یادگیری مخراج کاری هستم،متشکرم که این مقاله مفید رو نوشتید.
خواهش میکنم، انجام وظیفه هست.
عاشق گوهرنشانی (مخراجکاری) هستم. در اولین فرصت میرم دنبال آموزش و یادگیریش، مطمئنم کاری هست که توش موفق و کامیاب خواهم بود.
امید وارم توی این مسیر موفق باشید و به خواسته هاتون برسید
عالیه،ممنون از توضیحات خوبتون.
خیلی مختصر و مفید در مورد مخراج کاری و اینکه مخراج کاری چیه توضیح دادید.
انجام وظیفه هستش.
عالییییی بود.
نظر لطفتونه.
مخراج کاری شغل مورد علاقه من هستش.
شغل خیلی ظریف و حساسیه
خیلی عالی بود به شخصه اطلاعات خوبی گرفتن از این وبلاگ.
وبلاگ هاتون عالیه.
نظر لطفتونه عسل خانم.
ممنون از اطلاعات خوبی که میدید به ما.
کارتون حرف نداره
ممنون از نظر ارزشمند شما
عالیی هستید
ممنون از شما اقای شبانکار بابت اطلاعات خوبتون د رمورد مخراج کاری.
خواهش میکنم نظر لطفتونه.
اطلاعات مفید و جامعی در مورد مخراج کاری بود.
بی نظیر بود ممنونم ازتون.
سلام، شما کلاس های مخراج کاری هم برگزار میکنید؟
سلام دوست عزیز، خیر کلاس های مخراج کاری برگزار نمیکنیم
ممنون که اینقدر با حوصله و مفید این مقاله رو اماده کردید.ممنونم ازتون
خواهش میکنم.
ممنون از اطلاعات خوبی که در مورد مخراج کاری در اختیارم گذاشتید.
خواهش میکنم خانم حسینی
تشکر خیلی عالی
آدم واقعا لذت میبره از خوندن مطالبتون
لطف دارین شما آقای دانشی زنده باشین
من چندبار ازتون خرید کردم واقعا کاراتون از کیفیت بالایی برخوردارن و اینن مقاله هاتون خیلی خوبن
خیلی ممنون خانم سدیقی عزیز لطف دارید شما
به غیر از کاراتون که واقعا زیبا و عالین مقالهاتون هم خیلی مفیدن
خیلی ممنون دوست عزیز لطف دارین
عالیه همیشه موفق باشید
ممنونم از شما دوست عزیز
خیلی خوبه که این اطلاعات رو برای کاربرانتون به اشتراک میزارین
خواهش میکنم انجام وظیفه است
چقد مطالبتون مفید و خوبن
ممنون از شما
اگه میشه از این مطالب مفید بیشتر بزارین.ممنونم
چشم, حتما. ممنون که مارو دنبال میکنید
چقد خوبه مقاله هاتون آدم واقعا لذت میبره
ممنون از شما خانم گیلانی